ประวัติโรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย
พ.ศ.2442 โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย เริ่มขึ้นที่ “วัดพระนารายณ์มหาราช (วัดกลาง)” ในปี พ.ศ.2442 หลังจากมีพระบรมราชโองการใน “พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว” ที่ทรงขยายการศึกษาออกสู่หัวเมือง โดยอาศัยเรียนบนโรงธรรมของวัด มีฐานะเป็นโรงเรียนหลวงของมณฑลนครราชสีมา ต่อมาได้ย้ายจากโรงธรรมเข้าเรียนในโรงเรียนที่สร้างขึ้นในบริเวณวัด ในวันอาทิตย์ แรม 14 ค่ำ เดือน 4 ปีขาล จัตวาศก 1264 ตรงกับวันที่ 6 เมษายน พ.ศ.2445 (ร.ศ.121) เรียกชื่อว่า “โรงเรียนวัดกลาง”
พ.ศ.2447 วันที่ 1 พฤษภาคม ได้กระทำพิธีเปิดโรงเรียนอย่างเป็นทางการโดยมี พระยากำแหงสงคราม สมุหเทศาภิบาล เป็นประธานในพิธี มีนักเรียน 110 คน พระสมุห์จริง ป. เป็นครูใหญ่ จัดการเรียนการสอนเพียงประโยคประถมศึกษา
พ.ศ.2456 ได้สร้างโรงเรียนขึ้นใหม่ ณ บริเวณศาลารัฐบาลมณฑลนครราชสีมา ซึ่งเป็นที่ตั้งของโรงเรียนศิริวิทยากร (โรงเรียนรวมมิตรวิทยาในปัจจุบัน) และได้เปลี่ยนชื่อเป็น “โรงเรียนตัวอย่าง” กระทำพิธีเปิดเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2456
พ.ศ.2457 โรงเรียนขยายการศึกษาจากระดับประถมศึกษาและระดับมัธยมศึกษาเป็นระดับฝึกหัดครูมูล (ป.) เพิ่มขึ้น นับว่าเป็นการฝึกหัดครูแห่งแรกในส่วนภูมิภาคพ.ศ.2458 มีพระราชบัญญัติการใช้นามสกุลครูและนักเรียนโรงเรียนตัวอย่าง และครูทุกคนจึงมีนามสกุลตั้งแต่นั้นมา ครูใหญ่ชื่อ นายศุข อาสนนันทน์
พ.ศ.2461 ในสมัย ขุนอักษรเสรฐ เป็นครูใหญ่ โรงเรียนได้เปลี่ยนชื่อเป็น “โรงเรียนประจำมณฑลนครราชสีมา” เปิดสอนถึงระดับชั้น ม.6
พ.ศ.2470 โรงเรียนได้จัดให้มีแตรวงลูกเสือขึ้น ซึ่งถือว่าเป็นต้นกำเนิดดุริยางค์ลูกเสือ และวงโยธวาทิตของโรงเรียนในปัจจุบัน
พ.ศ.2471 โอนนักเรียนหญิงทั้งหมดจากโรงเรียนประจำมณฑลนครราชสีมาไปอยู่รวมกับโรงเรียนประจำจังหวัด ซึ่งเดิมตั้งอยู่ที่วัดสุทธจินดา (ปัจจุบันคือโรงเรียนสุรนารีวิทยา) จึงเปิดสอนเฉพาะนักเรียนชาย
พ.ศ.2476 เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงธรรมการ ได้มาตรวจโรงเรียน มีนักเรียนกว่า 1,000 คน เห็นควรให้เปิดสอนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 7 และ 8 ขึ้น
พ.ศ.2477 ได้ขยายชั้นเรียนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 7 เปลี่ยนชื่อโรงเรียนเป็น “โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย” หลวงทรงวิทยาศาสตร์ เป็นอาจารย์ใหญ่
พ.ศ.2478 ได้ขยายชั้นเรียนถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 8 และได้เปิดสอนแผนกพาณิชยการเพิ่มขึ้น
พ.ศ.2481 ได้ยุบชั้นประถมศึกษาทั้งหมด จึงกลายเป็นโรงเรียนระดับมัธยมศึกษาที่มีแต่นักเรียนชายล้วน เปิดถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ยุบแผนกพาณิชยการ และยุบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 7 และ 8 ไปเปิดสอนที่โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษาพญาไทเพียงแห่งเดียว
พ.ศ.2483 ได้ย้ายโรงเรียนจากสถานที่เดิมไปอยู่ที่บ้านแสนสุข ติดกับค่ายสุรนารี เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2483 และกระทำพิธีเปิดเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2483 นายสำเนียง ตีระวนิช ป.ม. , อ.บ. เป็นอาจารย์ใหญ่ เกิดคำขวัญ “มานะ – วินัย”
พ.ศ.2484 ก่อตั้งสมาคมนักเรียนเก่าราชสีมาวิทยาลัย (ส.น.ร.)
พ.ศ.2489 เริ่มจัดการศึกษาชั้นเตรียมอุดมศึกษาแผนกวิทยาศาสตร์ และปี พ.ศ.2490 เปิดสอนชั้นเตรียมอุดมศึกษา แผนกอักษรศาสตร์ นับเป็นโรงเรียนต่างจังหวัดแห่งแรกที่เปิดสอนทั้งสองแผนก นายดำรง มัธยมนันทน์ เป็นอาจารย์ใหญ่
พ.ศ.2490 โรงเรียนได้รับคัดเลือกจากกรมวิสามัญศึกษาเป็นโรงเรียนประเคราะห์ (Project School) ของโครงการพัฒนาการศึกษา เรียกย่อๆ ว่า ค.พ.ศ. (General Education Development Project G.E.D.)
พ.ศ.2506 กรมวิสามัญศึกษาได้สั่งให้เปิดสอนเป็นโรงเรียนมัธยมแบบประสม (Comprehensive School) โดยเริ่มรับนักเรียนชั้น ม.ศ.1 จำนวน 8 ห้องเรียน
พ.ศ.2510 โรงเรียนได้ย้ายจากสถานที่เดิม ณ บ้านแสนสุข มาอยู่ ณ ที่ตั้งปัจจุบัน เลขที่ 1753 ถนนมิตรภาพ ตำบลในเมือง (เดิมคือตำบลบ้านใหม่) อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา มีเนื้อที่ 176 ไร่ 3 งาน 14 ตารางวา ได้ย้ายมา เมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2510 นายคณิต พุทธิรัตน์ เป็นอาจารย์ใหญ่
พ.ศ.2510 โรงเรียนได้รับการคัดเลือกให้เข้าโครงการมัธยมแบบประสม แบบที่ 1 (คมส.1) (Comprehensive School) โดยจัดหลักสูตรให้กว้างขวางเพื่อให้นักเรียนที่มีความสามารถและความสนใจแตกต่างกันได้เลือกเรียนตามสาขาวิชาต่างๆ ที่สนใจและถนัดในหลักสูตร มีทั้งวิชาสามัญที่นักเรียนจำเป็นต้องเรียน และมีวิชาที่นักเรียนเลือกเรียนได้ตามความถนัดและสนใจของแต่ละคนทั้งด้านวิสามัญและวิชาชีพ
พ.ศ.2517 นายคณิต พุทธิรัตน์ อาจารย์ใหญ่ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม แต่งตั้งให้เป็นผู้อำนวยการโรงเรียนชั้นพิเศษ เปิดสอนนักศึกษาผู้ใหญ่ ระดับ 5 เรียกว่า “โรงเรียนผู้ใหญ่ราชสีมาวิทยาลัย” ระหว่าง พ.ศ.2471-พ.ศ.2525 โรงเรียนเปิดรับเฉพาะนักเรียนชาย จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “โรงเรียนประจำจังหวัดชาย”
พ.ศ.2526 เปิดรับนักเรียนหญิงในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย เป็นต้นมา จึงเป็นโรงเรียนสหศึกษาในระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย ส่วนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นยังคงเปิดรับเฉพาะนักเรียนชาย นายมาโนช ปานโต เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน
พ.ศ.2531 วงโยธวาทิตโรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย ได้รับรางวัลชนะเลิศแห่งประเทศไทย รับถ้วยพระราชทานของ “พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว” ซึ่งนับเป็นปีสุดท้ายของการประกวดที่กำหนดให้มีถ้วยพระราชทานประเภทเดียว ได้รับรางวัลโรงเรียนดีเด่นรางวัลพระราชทานโรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดใหญ่ของเขตการศึกษา 11 นายสุชาติ สุประกอบ เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน
พ.ศ.2532 วงโยธวาทิตโรงเรียนราชสีมาวิทยาลัยเข้าร่วมประกวดดนตรีโลก ณ เมืองเกอร์กาเด ประเทศเนเธอร์แลนด์ ได้รับรางวัลเหรียญทอง ประเภทดิสเพลย์และมาร์ชชิ่ง นายสุชาติ สุประกอบ เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน
พ.ศ.2533 โรงเรียนได้รับเชิญจากกระทรวงศึกษาธิการและวัฒนธรรมของประเทศญี่ปุ่น ให้ไปร่วมแสดงวงโยธวาทิต และศิลปะการแสดง
พ.ศ.2534 วงโยธวาทิตของโรงเรียนเข้าร่วมประกวดดนตรีโลก ณ เมืองเกอร์กาเด ประเทศเนเธอร์แลนด์ ได้รับรางวัลเหรียญทอง ประเภทดิสเพลย์และมาร์ชชิ่ง นายชวลิต ตัณฑเศรณีวัฒน์ เป็นผู้อำนวยการโรงเรียน
พ.ศ.2535 เปิดโรงเรียนสาขารับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เป็นสหศึกษา
พ.ศ.2536 โรงเรียนแบ่งพื้นที่จำนวน 14 ไร่ ให้กองการศึกษาพิเศษ กรมสามัญศึกษา จัดตั้งเป็นโรงเรียนศึกษาพิเศษนครราชสีมา (โรงเรียนนครราชสีมาปัญญานุกูล) เปิดสอนนักเรียนที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา และบกพร่องทางการได้ยิน ตั้งแต่ชั้น ม.1 ถึง ม.3
พ.ศ.2537 โรงเรียนสาขาได้จัดตั้งเป็น โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย 2 และได้ย้ายไปทำการสอน ณ ที่แห่งใหม่ตั้งแต่ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2540
พ.ศ.2538 นายสุจินต์ แซ่ตั้ง ได้รับรางวัลเหรียญเงินจากการแข่งขันคณิตศาสตร์โอลิมปิค ณ ประเทศแคนาดา (ซึ่งนับว่าเป็นเหรียญเงินเหรียญแรกของประเทศไทยในสาขาวิชาคณิตศาสตร์)
พ.ศ.2540 โรงเรียนได้รับงบประมาณสร้างอาคารเรียน 7 ชั้น ชื่อว่า อาคารเฉลิมพระเกียรติ 6 รอบพระชนมพรรษา
พ.ศ.2542 โรงเรียนได้จัดงานฉลองครบรอบ 100 ปี ของการก่อตั้งโรงเรียน
พ.ศ.2544 นายอุดม พรมพันธ์ใจ ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียน
พ.ศ.2545 จัดตั้งหอสมุด IT หลังคาคลุมทางเดินเท้า ถมดิน และปรับสนามกีฬาให้เป็นขนาดมาตรฐาน
พ.ศ.2546 พัฒนาการเรียนการสอนทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้และพัฒนาห้องเรียนพิเศษ รวมทั้งห้องประชุมอาคารเฉลิมพระเกียรติ 6 รอบพระชนมพรรษา
พ.ศ.2547 โรงเรียนพัฒนาระบบบริหารให้สอดคล้องกับการปฏิรูปการศึกษา เพื่อมุ่งเน้นสู่ความเป็นเลิศในทุก ๆ ด้าน
พ.ศ.2548 จัดให้มีกลุ่มนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่มีความสามารถทางด้านคณิตศาสตร์ จำนวน 1 ห้องเรียน พร้อมทั้งจัดตั้งห้องปฏิบัติการพิเศษทางด้านคณิตศาสตร์
พ.ศ.2549 จัดให้มีกลุ่มนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่มีความสามารถทางด้านคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ วิชาละ 1 ห้องเรียน พร้อมทั้งจัดตั้งห้องปฏิบัติการพิเศษทางด้านคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์• ปิดรับนักเรียนหญิงในชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย พร้อมเข้าสู่โรงเรียนชายล้วนในปีการศึกษา 2551• ปรับพื้นที่หน้าอาคารศูนย์กีฬาให้เป็นสนามตะกร้อ สนามเทนนิส สนามบาสเก็ตบอล ในระดับมาตรฐาน• มูลนิธิสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี) เมตตาบารมี โดยคุณสรพงศ์ ชาตรี จัดสร้างสวนหน้าโรงเรียน มอบประธานปรางสุโขทัย 29 นิ้ว 1 องค์ รูปหล่อเหมือนสมเด็จโต 1 องค์ จัดสร้างห้องพุทธศาสน์ เปิดใช้ต้นปี พ.ศ.2550
พ.ศ.2550 โรงเรียนเข้าร่วมโครงการ ห้องเรียนวิทยาศาสตร์ในโรงเรียนในการกำกับดูแลของกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยร่วมกับมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี จำนวน 1 ห้องเรียน (ทั่วประเทศมี 4 โรงเรียน โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัยเป็นโรงเรียนสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ. เพียงแห่งเดียว)• เข้าร่วมกิจกรรมซีเกมส์ ครั้งที่ 24 จังหวัดนครราชสีมาเป็นเจ้าภาพ (วันที่ 6 – 15 ธันวาคม 2550) • จัดตั้งศูนย์เศรษฐกิจพอเพียง โดยการสนับสนุนของ บริษัท กสท.โทรคมนาคม จำกัด (มหาชน)
พ.ศ. 2551 ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตน์ราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี เสด็จทรงเปิดศูนย์เพื่อนใจวัยรุ่น “TO BE NUMBER ONE FRIEND CORNER” และทรงเป็นองค์ประธานในการแสดงคอนเสิร์ต TO BE NUMBER ONE วันอังคารที่ 15 กรกฏาคม 2551• สมาคมนักเรียนเก่าราชสีมาวิทยาลัย โดย พ.ต.อ.ไอศูรย์ สิงหนาท นายกสมาคมและศิษย์เก่าจัดงานฉลอง 109 ปี ราชสีมาวิทยาลัย• เปิดรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่มีความสามารถพิเศษด้านภาษาอังกฤษและคอมพิวเตอร์ 1 ห้อง และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ห้องเรียนวิทยาศาสตร์ในโรงเรียน ในการกำกับดูแลของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี (วมว) รุ่นที่ 1 จำนวน 1 ห้องเรียน 30 คน
พ.ศ.2552 ศาสตราจารย์ ดร.สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี เสด็จมาทรงเปิดป้ายอาคารวิทยาศาสตร์ วันพฤหัสบดีที่ 4 มิถุนายน 2552• เปิดรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ห้องเรียนวิทยาศาสตร์ในโรงเรียน ในการกำกับดูแลของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี (วมว) รุ่นที่ 2 จำนวน 30 คน
พ.ศ.2553 วันที่ 9 มกราคม 2553 นายอุทัย หวังอ้อมกลาง ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียน• พัฒนาบุคลากร วิชาการ ปรับภูมิทัศน์บริเวณโรงเรียน พัฒนาอาคารสถานที่ สร้างบ้านคุณย่า และสร้างอาคาร 111 ปี โรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย พ.ศ.2553 สร้างสนามมวยผวนกาญจนกาศ
พ.ศ.2554 จัดการเรียนการสอนโดยใช้หลักสูตรมาตรฐานสากล (World Class Standard School) ดำเนินการก่อสร้างอาคารหอประชุม-โรงอาหารเอนกประสงค์ ปรับปรุงถนนและปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณหน้าโรงเรียน หลังโรงเรียน สร้างห้องน้ำเทพประคอง เปิดทำการสอนห้องเรียน Englis Program (EP) เป็นห้องเรียนภาษาอังกฤษในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
พ.ศ.2555 ได้รับบริจาคที่ดินจาก ผู้อำนวยการคณิต พุทธิรัตน์ และ นายประสิทธิ์ มาลาศรี จำนวน 500 ตารางวา มูลค่า 3,000,000 บาท
พ.ศ.2556 โรงเรียนผ่านการประเมินสถานศึกษาพอเพียง เปิดใช้ หอประชุม-โรงอาหารอเนกประสงค์ 113 ปี ภาคเรียนที่ 1/2556 เปิดธนาคารโรงเรียน เปิดทำการสอนห้องเรียนพิเศษ สสวท. และ Cadet ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ห้องคู่ขนาน Gifted , School in School , คู่ขนาน สสวท. และ คู่ขนาน พวค. ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4
พ.ศ.2557 เปิดห้องเรียนพิเศษ “เพชรเมืองย่า” ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 และระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4• นายบุญเลิศ พ่วงเพ็ชร ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงเรียนราชสีมาวิทยาลัย (31 ตุลาคม 2557) โรงเรียนเข้าร่วมโครงการ โรงเรียนวิถีพุทธ พัฒนาวิชาการ ปรับปรุงภูมิทัศน์ และพัฒนาบุคลากร
พ.ศ.2558 ปรับห้องเรียนคู่ขนาน ห้องเรียนเพชรเมืองย่า เป็นห้องเรียนปกติในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 และมัธยมศึกษาปีที่ 4 โดยคัดเลือกนักเรียนที่มีผลการเรียนดีเยี่ยมให้เป็นห้องเรียนส่งเสริมความเป็นเลิศทางวิชาการ ส่วนนักเรียนที่มีผลการเรียนดีหรือพอใช้ จัดให้เรียนคละกัน และเมื่อเรียนไปครบ 1 ปีการศึกษา นักเรียนที่มีผลการเรียนดีขึ้นหรือลดลงให้สับเปลี่ยนห้องเรียนได้
พ.ศ.2559 เพิ่มคอมพิวเตอร์ 1 ห้องเรียน จำนวน 90 เครื่อง